Column: 'Bij terugkomst van mijn schoolreis wist ik het zeker'

Den Haag, 18 maart 2021

Bij terugkomst van mijn schoolreis wist ik het zeker, een column van Mark Rutte

In Rome ligt de geschiedenis aan je voeten. Als je door de stad wandelt, moet je als het ware slalommen om de beelden die er in de loop der eeuwen zijn neergezet. Slenteren door Rome is alsof je op een feestje bent waar de ene na de andere fles wordt ontkurkt. De stad voert je dronken met geschiedenis. Zo heb ik dat ervaren, toen ik als middelbare scholier mijn eerste voetstappen in Rome zette. Ik was daar met mijn klasgenoten op schoolreis. Bij terugkomst in Nederland wist ik het zeker: ik ging geschiedenis studeren. Een sluimerende voorkeur was omgeslagen in een liefde voor altijd.

Nog steeds vind ik dat er geen mooiere studie bestaat dan die naar het verleden. Maar als ik nu zou gaan studeren, zou ik een deel van mijn studie in Italië volgen. Om de geschiedenis van Europa vanuit de bron te bestuderen en om meteen de taal te leren.

Dat zou nu ook kunnen, want elders in Europa studeren is de gewoonste zaak van de wereld aan het worden. Door de invoering van het bachelor-master systeem sluiten opleidingen beter op elkaar aan en zijn ze beter met elkaar te vergelijken. Wat je in Rome doet, telt dus mee in Rotterdam. En vice versa natuurlijk. Een beetje meer dolce vita kunnen de Nederlandse collegebanken best gebruiken. Een Italiaanse hoogleraar die aan de universiteit van Amsterdam doceert typeert het Nederlandse hoger onderwijs als bloedeloos. Degelijk, maar niet heel erg goed. Volgens de professor komt dat omdat uitblinkers niet uit de verf komen. Zij blijven liever in de kast, dan dat zij uitkomen voor hun intellectuele begaafdheid. Dat is jammer. Onze kennissamenleving heeft over de hele linie goed opgeleide mensen nodig. Het gemiddelde rendement moet omhoog. Maar we hebben ook mensen nodig die boven anderen uitstijgen. Aan uitblinkers dus. Die gedijen niet in een klimaat waarin een zesje tot tevredenheid stemt. Die cultuur van ‘goed genoeg’ is daarom niet goed genoeg meer.

Zou Rome zo mooi geworden zijn als beeldhouwers tevreden zouden zijn geweest met een ‘redelijk’ resultaat? Ik denk het niet. Of het nu gaat om kunst of om wetenschap: echte kwaliteit komt altijd voort uit de drang de beste te willen zijn. Dat wisten ze in Rome eeuwen geleden al. En daar profiteert de stad vandaag nog van. Als ik twintig was, dan wist ik het wel: dan zat ik nu op een Romeins terras, met een dik boek over de Italiaanse Renaissance en een espresso.

Mark Rutte
Minister-president (schooljaar 2020/2021)



Deze column is eerder verschenen in Werkweek 2004/2005 toen Mark Rutte als staatssecretaris van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) verantwoordelijk voor het middelbaar en het hoger onderwijs was. (fotocredit © Arenda Oomen voor www.rijksoverheid.nl)