Column: Ronald H.A. Plasterk (minister OCW)

Maak werk van de schoolreis

"Man reist, weil es auch in der Schule des Lebens schwer ist, immer still auf einem Platz zu sitzen." Aldus Sigismund von Radecki, een Duitse humoristische schrijver. "Een Duitser met humor? Bestaan die dan?" zullen sommigen denken. Kijk, alleen al zo'n vooroordeel bewijst hoe belangrijk het is om te reizen, om over de heg van de buurman te kijken. Want dan kun je met eigen ogen zien, hoe die buurman woont, leeft, werkt en denkt. Zo krijg je begrip voor elkaar, zo leer je van elkaar.

Natuurlijk moet een schoolreisje in de allereerste plaats een feest zijn, bijvoorbeeld als afsluiting van een schooljaar. Dan is het een gebeurtenis waar iedereen naar toeleeft, waar maanden van tevoren al naar wordt uitgekeken. En waar je nog een zomervakantie lang van kunt nagenieten. Maar een schoolreisje is méér dan een feest, het is ook een manier om van een klas ook een echte gróép te maken. Daarom zie je ook steeds vaker dat schoolreisjes aan het begin van het schoolseizoen worden georganiseerd, zodat leerlingen elkaar in een ontspannen sfeer beter leren kennen. Buiten de omgeving van de school gaat dat vaak sneller en gemakkelijker. Bovendien kun je niet alle kennis in de schoolbanken opdoen, want sommige dingen moet je als het ware voelen, zien, horen en ruiken. Ervaren en beleven, zelf actief ondernemen: hét kenmerk van schoolreisjes, werkweken, studiereizen en excursies.

Toen ik nog op school zat, in de jaren zestig, waren vakanties in het buitenland lang niet voor iedereen weggelegd, laat staan verre reizen naar exotische oorden. Een schoolreisje was toen voor veel leerlingen de enige mogelijkheid om nieuwe omgevingen te verkennen. Zo maakte ik mijn eerste vliegreis in mijn studietijd, terwijl mijn kinderen al van jongs af aan gewend zijn aan vliegvakanties.

Dat is tegenwoordig dus wel anders. Maar schoolreisjes kunnen nog steeds voor kennismakingen met het onbekende zorgen. Denk bijvoorbeeld aan het bezoeken van theatervoorstellingen, musea, concerten, exposities, historische binnensteden en andere culturele bestemmingen, waar sommige leerlingen anders zelden of nooit komen. Mogelijkheden genoeg om verbindingen te leggen tussen educatieve, culturele en ontspannende activiteiten. Daarom ook de plannen voor het Nationaal Historisch Museum, waarbij ik als eerste bestemming voor ogen heb dat kinderen er met schoolreis heen kunnen om de geschiedenis van hun land te leren kennen.

Maak werk van de schoolreis, zorg voor een goed programma. Dan krijgen leerlingen ervaringen en indrukken, waar ze jaren later nog altijd met veel plezier aan terugdenken.

Dr. Ronald H.A. Plasterk
Minister van OCW (schooljaar 2009/2010)