Schoolreis naar Krakau, het ‘Florence’ van Polen en Auschwitz-Birkenau

Schoolreis naar Krakau, het ‘Florence’ van Polen
en Auschwitz-Birkenau

Krakau is een geweldige en interessante stad voor een werkweek of stedentrip. De fraaie historische stad ligt in het zuiden van Polen, aan de oever van de rivier de Wisla. Het centrum van de stad heeft diverse oorlogen ongeschonden doorstaan en is daardoor historisch zeer interessant. Krakau was ooit de hoofdstad van het land. De binnenstad staat al sinds 1978 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Het is één van de belangrijkste cultuursteden van Midden-Europa en wordt wel het ‘Florence’ van Polen genoemd.

De Grote Markt is het middelpunt van Krakau, maar de Wawel aan de Wisła en de oude wijk Kazimierz kunnen ook tot het centrale gedeelte van de stad gerekend worden. Voor bezoekers zijn deze drie gebieden belangrijke locaties. Alle drie liggen ze op loopafstand van elkaar. De straat Grodzka is de verbindingsweg die door het centrum loopt. De indrukwekkende Grote Markt, met een oppervlakte van 40.000 m2, dateert uit de 13e eeuw en diende als het commerciële hart van de stad. Het plein was aanvankelijk omgeven door handelshuizen, maar werd later het centrum van politieke, sociale en culturele activiteiten. De architectuur rond de Grote Markt is gevarieerd en sprookjesachtig. Het plein wordt beheerst door de indrukwekkende gotische torens van de Mariakerk (Kościół Mariacki) en het historische stadhuis (Ratusz). Er staan ook prachtige herenhuizen, paleizen en kerken rondom het plein, die verschillende architecturale stijlen vertegenwoordigen, waaronder gotisch, renaissance en barok. Het meest vooraanstaande gebouw op de Grote Markt is de Lakenhal (Sukiennice), met museum en indrukwekkende kunstcollectie.

Fietstour Krakau
Je kunt met je leerlingen een fietstour door Krakau maken onder begeleiding van een gids. De gids voert je in ontspannen tempo langs de wereldberoemde bezienswaardigheden en verborgen stadsgeheimen. De route gaat grofweg door drie wijken: het oude centrum, de Joodse wijk Kazimierz en het voormalige Joodse getto, inclusief de voormalige fabriek van Oskar Schindler. In enkele uren zie je de historische stad, ken je haar geschiedenis en leer je deze te begrijpen.

Boottocht op de Wisla
Je kunt ook met je groep een leuke boottocht maken. Het is een ontspannen manier om tijdens je schoolreis Krakau te bekijken vanaf de rivier de Wisla. De boottocht duurt ongeveer één uur en is beschikbaar van maandag tot en met zaterdag in de maanden mei tot en met september.

Oude getto
Het oude getto is gelegen in de wijk Podgórze, net buiten het centrum van Krakau. De geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog is daar nog tastbaar aanwezig. Het getto was in tijden van de oorlog bedoeld voor de Joodse bewoners van de stad. Vanuit de ommuurde plek werden ze onder verschrikkelijke omstandigheden te werk gesteld, of doorgestuurd naar vernietigingskampen. Tijdens een schoolreis in Krakau kan je in het oude getto onder andere Plac Bohaterow (het Heldenplein) en overblijfselen van de Ghetto Wall bezoeken.

De wijk Kazimierz: hip en populair
Aan de oude binnenstad van Krakau grenst de wijk Kazimierz, het voormalige Joodse getto Kazimierz. Het was ooit een aparte stad. De wijk is tegenwoordig een pelgrimsoord voor orthodoxe Joden uit de hele wereld vanwege haar Joodse historie, de oude synagogen (o.a. van Kazimierz, zie foto) en Remuh, de oudste Joodse begraafplaats voor onder meer rabbijnen. Voor bewoners en toeristen is Kazimierz tegenwoordig een hippe en populaire plaats. In deze wijk staat de fabriek van Schindler. De bekendheid van de wijk Kazimierz is deels te danken aan Steven Spielberg die Kazimierz gebruikte als decor voor de film Schindler’s list. Je hebt de mogelijkheid om samen met jouw klas langs een aantal highlights uit de film te gaan.

Fascinerende excursies in de omgeving van Krakau
Krakau is ook een belangrijke uitvalsbasis voor fascinerende dagtrips in de directe omgeving. De belangrijkste bezienswaardigheden in de omgeving zijn de zoutmijn van Wieliczka, het voormalige Duits naziconcentratie- en vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau en het Tatragebergte met Zakopane.

Auschwitz-Birkenau 80 jaar bevrijd
Op 27 januari 2025 is het 80 jaar geleden dat het Rode Leger het concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau bevrijdde. Auschwitz ligt ongeveer 69 kilometer ten westen van Krakau. Auschwitz is misschien wel het bekendste concentratiekamp van de Tweede Wereldoorlog. Tot aan de bevrijding van de ongeveer zevenduizend gevangenen die op de plaats van het kamp achterbleven door soldaten van het Rode Leger, vermoordden de Duitse nazi’s ongeveer 1,1 miljoen mensen in Auschwitz, voornamelijk joden, maar ook Polen, Roma, Sovjet-krijgsgevangenen en mensen van andere nationaliteiten. Voor de wereld van vandaag is Auschwitz een symbool van de Holocaust en de wreedheden van de Tweede Wereldoorlog. In 2005 riepen de Verenigde Naties 27 januari uit tot Internationale Holocaustherdenkingsdag. Het voormalig concentratiecomplex Auschwitz ligt in de plaats Oświęcim en bestond aan het einde van de Tweede Wereldoorlog uit drie grotere kampen en een aantal subkampen.

Tegenwoordig zijn de overgebleven kampen basiskamp Auschwitz I en vernietigingskamp Auschwitz II Birkenau te bezoeken en te bezichtigen vanuit Krakau. Het was het grootste vernietigingskamp. Meer dan anderhalf miljoen Joden, homoseksuelen en zigeuners uit heel Europa zijn hier in de gaskamers om het leven gekomen. Het complex bestaat uit barakken, prikkeldraadversperringen en wachttorens. In het museum worden de verschrikkingen van Auschwitz bijna voelbaar. Boven de ingang van het kamp hangt het bekende wrange opschrift: 'Arbeit macht frei'. Een bezoek aan Auschwitz vanuit Krakau is een krachtige en educatieve ervaring. Voor middelbare scholieren is een inhoudelijke en emotionele voorbereiding voorafgaand aan het bezoek aan Auschwitz cruciaal. In dit opzicht kan het nuttig zijn om voorbereidende lessen te gebruiken voor een bezoek aan de gebouwen van het voormalige Duitse nazi-concentratie- en vernietigingskamp. Voor leraren en scholieren die zich willen voorbereiden op een bezoek aan Auschwitz heeft het Internationaal Centrum voor Educatie over Auschwitz en de Holocaust een reeks lessen online geplaatst. Kijk hiervoor op www.auschwitz.org/en/education/iceah/.

Wieliczka zoutmijn
Op ongeveer 14 kilometer afstand van het centrum van Krakau ligt het plaatsje Wieliczka met daarbij de indrukwekkende zoutmijn. De mijn heeft een ruime historie, de gangen zijn meer dan 245 kilometer lang en de mijn heeft zelfs een diepte van 327 meter met 9 niveaus. De Wieliczka-zoutmijn is een van de meest opmerkelijke bezienswaardigheden in de omgeving van Krakau en is een van de oudste en meest uitgebreide zoutmijnen ter wereld. Deze indrukwekkende mijn staat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO en is tijdens de werkweek een bezoek meer dan waard.

Nowa Huta: de socialistische voorbeeldstad
Na de Tweede Wereldoorlog viel Polen lange tijd onder het communistische Sovjet regime. In Krakau leverde dat veel verzet op. Om daaraan tegenwicht te bieden liet de overheid aan de rand van de stad een compleet nieuwe arbeidersstad bouwen naar communistisch ideaal. Het werd Nowa Huta, Pools voor ‘nieuwe staalfabriek’, en later als stadsdeel bij Krakau gevoegd. In 1989 wist Polen zich los te maken van de communistische machthebbers. Laat je leerlingen kennismaken met het leven tijdens de Koude Oorlog. Het is bijna alsof je een tijdmachine instapt die je meeneemt naar het communistische Oostblok van Europa uit de vorige eeuw.

Avontuurlijke activiteiten
Naast cultuur heeft Polen ook vele mogelijkheden voor sportieve activiteiten. Leerlingen kunnen zich heerlijk uitleven in het Waterpark met klimwanden, glijbanen en sauna’s. Ook kan je een dagje gaan raften in houten kajaks op de Dunajec Rivier die door het Pieniny National Park loopt, of de Tatra Mountains beklimmen met de kabelbaan. In Zakopane is het mogelijk om te klimmen, paintballen, mountainbiken, bergwandelen, abseilen, skiën en nog veel meer. Beklim met je leerlingen ook de prachtige Wawelheuvel.

Een kleine greep uit andere excursies in Krakau
Bezoek het Pauline Fathers Monastery in het bedevaartsoord Czestochowa, het thuis van het beroemde schilderij van de Zwarte Madonna en andere rijke kloosterschatten. Maak kennis met de Poolse cultuur tijdens een folklore avond met Silezische dans, liederen en diner. Bezoek het Czartoryskich Museum en ontdek Poolse kunst in het Nationaal museum Krakow. Mooie gebouwen in Krakau zijn onder meer de Mariakerk, de Raadhuistoren, de Lakenhal en de Kerk van Sint-Adelbert.

Een werkweek of stedentrip naar het fascinerende Krakau?

Zo'n buitenlandse schoolreis zelf organiseren kost heel veel tijd en vraagt specifieke kennis. In de rubriek 'Cultuur- & Stedentrips' nemen reisprofessionals je veel werk uit handen, met hun netwerk aan chauffeurs, gidsen, accommodaties, organisatoren en reisleiders. Het is een investering die je snel krijgt terugbetaald bij de voorbereiding van je reis en op de bestemming. De gespecialiseerde touroperators vind je via www.werkweek.nl/cultuur-stedentrips.